- BURGUNDIA
- BURGUNDIAGalliae Celticae regio, nomen habens a Burgundionibus, Germanis populis, ex Vandalorum sanguine ortis, qui dicti a Burgis, i. e. praesidiariorum castris. Ab Almannis (in horum enim agris violenter in Capellatio, ubi hodie Palatini Comitis ditio, consederant) exturbati, sub Theodosio Arcadii filio, Iuniore, expulsis late Sequanis Eduisque, hanc veteris Galliae partem cum Nuithonibus occupârunt. Sed nonnulli aiunt, Burgundiae nomen deduci a loco quodam, qui vulgo Burg Ogne dicitur in agro Langrensi. Imperium Burgundis olim fuit vastum; partem enim Vallis Poeninae, Sedunos, Allobroges, Lugdunum, viennam, et alias civitates Burgundia complectebatur. Dissensiones iis erant immortales fere cum Gothis, qui late tunc temporis per Gallias imperabant. Olim regnum fuit, cuius sedes Arelate, nunc Aurelia, fuisse legitur: sed circa annum 1034. bipartitum in Ducatum et Comitatum abiit, quorum ille, versus Occidentem, Burgundia Inferior et Regia: hic, ad Orientem, Superior et Imperatoria dictus est. Burgundiae Ducatum cingunt, quâ Oriens est, Rhodanô interfluente, Sabaudia et burgundiae Comitatus: quâ Meridies, Lugdunense territorium: quâ Occidens, latissimi Nivernensium Borboniorumque occurrunt agri: ad Septentrionem Campania se offert. Hîc olim floruerunt Edui, Auleici Brannovices, et Mandubii: Metropolis eius est Divio, Parlamenti sedes, sub Rege Franciae. Burgundiae Comitatus sive Burgundia superior, Gallis Franche Comte, quod plane sit sub suo Comite, ab omnibus tributis et exactionibus libera: feudum est Imperii, sub protectione Bernensium Helvetiorum. Conregionales illi sunt ad Septentrionem Lotharingia, supeiorque Germania: ad Occidentem Burgundiae Ducatus: quâ Oriens est, occurrunt Helvetii: quâ Meridies, Allobroges et Segusiani. Longitudo 90. latitudo 60. est milliarium. Floruerunt longe lateque his locis olim Sequani. Comitatus hic in tres diceceses seu praefecturas dividitur Dolanam, Superiorem et Inferiorem: primae sedes est Dolae: secundae Vesulii: tertiae Polithnii. Totius Comitatus Metropolis est Vesontium. Dola Senatus sedes est. Sub hilpanis: quibus nuper a Gallis denuo erepta est. Duos habet lacus mirabiles, quorum alter, cui ab Voraginibus nomen, mirum naturae ludentis opus: super enim aqua sit limus, qui adeo durescit, ut continens videatur: super quo tamen equites currusque secure non ambulant, sed soli pedites: is caelô pluviosô et nebulosô non emergit, nisi serenitas sit futura: tunc per foramina brevi tempore auctus, totam Columbanam planitiem rigat. Inter Nozorethum porro et Ripariam alius est lacus in Bonvalli, variis piscibus abundans, qui septimô quôque annô in aliquot hebdomadas subfugiens et delitescens, iterum emergit. Merula. Mercat. historiam Burgundiae, ex Morerio, succinctam hanc damus: Circa tempora Honorii, a populis ex germania vetere profectis, quorum 80000. in ipsis Francorum finibus, oppressit Valentinianus Imperator. A. C. 366. P. Orosius l. 7. c. 19. regnum Burgundiae exitatum est, A. C. 430. et simul Chrittianismus introductus, operâ S. Severi, Episcopi Trevirensis, cum pressi ab Hunnis cernerent Christianos singulariter a Deo defendi, quod quidam ad A. C. 450. referunt, sed annis aliquot post in Arianilmum populi hi prolapsi sunt. Primi huius Burgundiae regni finis, cum prius, a Chlodovaeo, Rex eorum Gundebaldus tributarius factus esset, A. C. 500. incidit in A. C. 534. Sigismundô Gundebaldi fil. et huius fratre gondemarô, a Childeberto et Clotario, captis; nomen nihilominus legesque servavit. Invasit dein regnum Boso, sub finem Carolovingorum, duravitque usque ad Rodolfum, RegemBurgundiaeTransiuranae, et Arelati, qui obiit A. C. 1033. Conradô Imperatore herede institurô, qui sororem eius Giselam duxerat, praeteritô Odone, Comite Campaniae, maioris natu Berthae maritô. Sic Imperio unita burgundia est, periitque Regni titulus. Iterum a rodolfo I. Imperatore occupata, A. C. 1282. Eôdem tempore Henricus I. Galliae Rex Ducatum Burgundiae Roberto fratri donavit, ex quo orta linea primorum Burgundiae Ducum, regii sanguinis. Erant hi XII. per ann. 330. usque ad Philippum II. qui quindecennis obiit, A. C. 1361. Unitus dem regno, a Iohanne Rege Philippo silio cognomine Audaci concessus est, A. C. 1363. cui mortuo, A. C. 1404. successit fil. Iohannes, occisus, A. C. 1419. Huius fil. Philippus Bonus obiit A. C. 1467. pater Caroli, ul imi Ducis, ab Helvetiis caesi, A. C. 1477. Huius filia unica Maria, Comitatum burgundiae, cum Belgio, in domum intulit Austriacam, Maximiliano Imperatori nupta. Ducatus vero a Ludovico IX. regno Galliae unitus denuo est. Monstrelet. Tilletus, Preanus, Chassanaeus, Hist. Franc. et Burg. Vide quoque infra in voce Burgundiones.Burgundiae Dueatus urbes primariae.Aballonium, Avallon. Antissidorum, Auxerre. Arnaeum Ducium, Arnay le Duc.. Augustodunum, Autun vel Austun. Aussona, Aussone. Barium ad Sequanam, Bar sur Seyne. Belna, Beaulne. Borbonium Anselmium, Bourbon Lancy. Cabilonum, Chalon sur Saone. Castellio ad Sequanam, Chastillon sur Seyne. Divio, Diion. Lingonae, Langres. Matiscona, Mascon. Nivernae, Nevers. semurium, Semur en Auxois. Tinurtium, Tournus. Torndourum, Tonnerre. Virodunum, Verdun. (Sed notabis Lingonas et Nivernas non esse urbes Burgundiae.)Burgundiae Comitatus urbes.Arbosium, olim Arborosa, Arbois. Cromarum, Cromary. * Dola, Dole. Falconiacum, Falcougny. Graiacum, Gray. Iussum, Fussey. Mombosium, Montboson. * M. Bellicardus, Montbelliard. M. Iustinus, Mont Fustin. Nozoretum, Nozereth. Orgelium, Orgelet. Ornanum, Ornans. Palma, Baulme. Polichnium, Poligny. Pons Araris, Pont sur Saone. Pons Arlius, Pont Arlier. Quingium, Quingey. Rupes fortis, Rochefort. * Salinae, Salins. * Vesulium, Vesoul. * Vesuntio, Besancon Ex his notabis, Montem Bellicardum non esse in Comitatu Burgundiae; et exceptis Dolâ, Vesuntione, Graeô, et Vesuliô, cetera esse tantum munita oppida et castra.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.